De kroning van koning Charles van Engeland begon met een indrukwekkend moment. De koning en de koningin kwamen met hun gevolg de kerk binnen en schreden naar voren. Toen ze voor hun stoel in het koor van de kerk stonden, kwam er een jongen naar hen toe. De jongen in een rood pakje ging tegenover de rijzige koning in zijn hermelijnen mantel staan. Hij keek de koning aan en sprak indrukwekkende woorden:
Majesteit,
als kinderen van het Koninkrijk van God
heten wij u welkom
in de naam van
de Koning der koningen.
En de koning van Engeland antwoordde:
In zijn naam, en naar zijn voorbeeld,
kom ik niet om gediend te worden
maar om te dienen.
Daarna volgde het stil gebed, maar het jongetje bleef staan. Koning en kind stonden tegenover elkaar en keken elkaar aan tot na het votum. Zo kreeg dit moment een zwaar accent.
Achter de praal
Deze koning is koning over een groot land en heeft daarom macht. Maar als hij in de kerk komt, komt hij in het huis van God, de Koning der koningen en daar wordt hij welkom geheten door een kind. Omdat in de kerk niet vele wijzen het voor het zeggen hebben maar de kleintjes.
Het was een nieuw element. De aartsbisschop van Canterbury mag de liturgie van de kroning aanpassen. Dat heeft hij de afgelopen jaren gedaan. Dit korte gesprek tussen koning en kind was er tot nu toe niet, het is dus een bewuste keus.
De officiële toelichting van de kerk van Engeland bij de liturgie verklaart het ‘waarom’ van dit moment: ‘Dit nieuwe element markeert vanaf het begin de toon van de dienst. De grootsheid en schoonheid van de processies en kostuums zijn een geweldige viering van traditie en vreugde. Maar achter de praal ligt een andere boodschap, die de woorden en ceremonies die nog komen zullen laten zien – onze koning verbindt zich, door middel van gebeden en eden, om de Heer te volgen die hij dient in een leven van dienende liefde in zijn rol als monarch.’
Door deze toevoeging maakt de kerk dus duidelijk: kijk door alle pracht en praal heen naar wat hier echt gebeurt. Jezus leeft en regeert door te dienen en iedere koning regeert in Jezus’ naam. Of die boodschap overgekomen is, is de vraag. De kerk heeft in ieder geval een poging gedaan.
Kerkenraad als wereldregering
Het deed me denken aan het ‘gebed voor de handelingen van de kerkenraad’, een van de gebeden die zijn opgesteld door de synode van Dordrecht in de 17e eeuw. Ze zullen niet vaak gebruikt worden maar u vindt ze achter het Psalmboek.
Voor de kerkenraad gaat vergaderen, worden deze woorden aangereikt:
‘Hemelse Vader, eeuwige en barmhartige God, het heeft U beliefd, naar Uw oneindige wijsheid en goedertierenheid, U uit alle mensen van den gansen aardbodem een gemeente door de verkondiging van het Heilig Evangelie te verzamelen, en die te regeren door den dienst der mensen. Gij hebt ons ook tot zodanig ambt genadiglijk geroepen, en bevolen goede acht te hebben op de kudde, die Christus met Zijn dierbaar bloed verworven heeft.’
Hier wordt beleden dat God regeert over hemel en aarde. Door de verkondiging van het evangelie van Jezus Christus wordt er een gemeente in het leven geroepen (verzameld) die die werkelijkheid beaamt. En dat koninkrijk wordt geregeerd door de dienst van mensen.
Daar ligt dus het diepe besef achter dat wat er tijdens een kerkenraadsvergadering gebeurt maar niet de organisatie van een religieuze club mensen aangaat, maar dat daar de ‘ministers’ van de Koning bij elkaar zijn om te spreken over de orde in het koninkrijk van God.
Deze weken worden er heel wat ambtsdragers bevestigd. Als het u of jou betreft, wees er dan van doordrongen dat boven alle aardse macht de Koning der koningen staat en dat Hij regeert. En dat de meest essentiële ‘politieke’ vergaderingen dus plaatsvinden in de kerkenraadskamer. En broeders en zusters, zou u zo naar de kerkenraadsvergadering kunnen kijken en ermee willen meeleven?
Het gemeentehuis als ondersteunende dienst
Het dankgebed ná de kerkenraadsvergadering betrekt dan de seculiere politiek erbij. Zij krijgt ook een plaats:
‘Sterk ook (…) de overheid Uws volks, opdat zij het wereldlijke zwaard met gerechtigheid en billijkheid moge voeren. Geef dat hun ganse regering daarheen gericht zij, dat de Koning aller koningen over hen en hun onderdanen regeren moge, en het rijk des duivels (hetwelk een rijk is van alle schandelijkheden en ongerechtigheden) door hen, als Uw dienaars, hoe langer hoe meer verstoord en tenietgemaakt worde, en dat wij onder hen een gerust en stil leven leiden mogen, in alle godzaligheid en eerbaarheid.’
‘De échte beslissingen vallen in de consistorie, de randvoorwaarden (vrede en recht) worden in het stadhuis geregeld’
Hier wordt gebeden voor de overheid als een overheid die in dienst staat van Gods koninkrijk. De échte beslissingen vallen in de consistorie, de randvoorwaarden (vrede en recht) worden in het stadhuis geregeld. Het is alles zeer theocratisch en je kunt zeggen dat het zo in onze tijd niet meer kan. Misschien niet. Maar toch, je kunt hetzelfde zeggen van die jongen in de Westminster Abbey. Het is toch niet echt zo, dat dat jongetje het voor het zeggen heeft? Maar als kerk spreken we niet uit wat we zien maar wat we geloven. En dat is misschien wel echter dan wat zich aan ons voordoet.
Het kind
Toch was het niet de bisschop die tegenover de koning stond. Het was een jongen van veertien. In een wereld waar de lakens worden uitgedeeld door degenen die rijk zijn, of mooi, of succesvol, wees de kerk een jongen aan – omdat hij het langst in het koor meezingt. Zo liet de kerk zien dat zij wordt geregeerd door een dienende Koning. En zij vraagt aan de nieuwe koning van Engeland maar indirect toch ook aan alle leiders: ‘Zou je ons na willen doen?’
In dat oude gebed wordt dat ook heel duidelijk: ‘waartoe wij onszelven belijden onnut en onbekwaam te wezen, als die van nature niet vermogen iets goeds uit onszelven te denken, veelmin in het werk te stellen; zo bidden wij U, o getrouwe God en Vader, dat Gij, naar Uw belofte, wezen wilt in het midden van onze tegenwoordige vergadering met Uw Heiligen Geest, Die ons in alle waarheid leide.’
Als de kerkenraadsvergadering de belangrijkste vergadering is, dan brengt dat niet tot hoogmoed en trots, maar tot dienst en liefde.
Eén, heilig, apostolisch en katholiek
Nog even over die Kerk van Engeland. Ik weet ook wel dat die andere standpunten heeft over heel wat belangrijke thema’s. Maar als een kerk bewust dit moment inbouwt, dat kind dat de tijd neemt om de koning welkom te heten en hem indringend aankijkt, dan raakt mij dat. En het verheugt me. Want zo geeft die kerk aan te weten wat Pasen betekent. En ze wil dat belijden voor heel de wereld. De Kerk van Engeland antwoordt op deze manier op de vraag: wat geloof je? Ze stuurt een kind naar de koning en zegt: Jezus regeert en Hij regeert als één die dient.
