Van 12 tot 15 november hield de generale synode 2019-2020 de eerste plenaire vergaderweek. Via diverse communicatiemiddelen konden geïnteresseerden op de hoogte blijven van wat daar aan de orde kwam. Kranten gaven hun perspectief, internetfora lieten zich ook niet onbetuigd, op cgk.nl waren dagelijks verslagen te vinden en voor wie alles echt uit de eerste hand wilde weten, was er de livestream (zie kader). Ik zal dus niet proberen alles te noemen wat aan de orde kwam, daar is ook geen ruimte voor, maar wat krenten uit de pap halen.
Krenten uit de pap, zo noemen we dat als we wat dingen ergens uit pikken en extra aandacht geven. Extra aandacht is positief, maar er zit ook een negatief kantje aan deze uitdrukking. Het lijkt alsof de pap niet zo belangrijk is. Maar dat is een vergissing: het is de pap die voedzaam is en structuur aan de maaltijd geeft. Daarom, als een onderwerp hier niet ter sprake komt, is dat zeker niet omdat er minder waardering voor het betreffende werk zou zijn of omdat het minder van belang zou zijn voor het bredere kerkelijke leven.
Gebed
Bij elke kerkelijke vergadering is men zich ervan bewust dat de dingen alleen maar goed kunnen gaan onder leiding van de Heilige Geest. Daarom wordt elke vergadering als het ware omgeven door gebed. Dat is ook zo bij de synode. We bidden bij het begin van de dag, voor en na de middagpauze, voor en na de pauze voor de avondmaaltijd en bij het einde van de dag. Daarbij gaat ook de Bijbel open. Bij het begin van de dag berust deze taak bij de preses, voor de andere gelegenheden is een rooster gemaakt zodat elk synodelid wel een keer aan de beurt komt. Dat levert een variatie op aan Bijbelgedeelten, gebeden en liederen (die we altijd staande zingen). Het woord van onze God blijkt altijd weer verrassend, soms tot inkeer nopend, soms bemoedigend, maar steeds relevant.
De eerste vergaderdag begon met een uur van bezinning, gebed en gesprek in kleinere groepen. Broeder Van Staveren leidde gebed en gesprek in met een meditatie over Daniël 12: 5-13. Ook het artikel van de Nederlandse Geloofsbelijdenis over de kerk kwam ter sprake. Zo’n uur, waarin gelegenheid is om elkaar in het hart te kijken, draagt bij aan het vertrouwen dat nodig is om de voorliggende vraagstukken met vrucht aan te kunnen pakken.
Drie oplossingsrichtingen
Een onderwerp dat ook buiten de synode breed aandacht trok, kwam via het rapport van deputaten kerkelijke eenheid aan de orde. Het gaat om de ‘impasse’ die ontstaan is door een verschillende taxatie in de kerken van de besluiten van de vorige synode: rond de afvaardiging van niet-CGK-ambtsdragers naar classisvergaderingen, rond de vorming van een GTU en ook rond het besluit betreffende vrouw en ambt dat door de GKv in 2017 is genomen. Deputaten legden de synode drie mogelijke oplossingsrichtingen voor: in alle (samenwerkings)gemeenten onverkort vasthouden aan alle CGK-besluiten; verdraagzaamheid bij uiteenlopende standpunten; besluitvorming over het al dan niet aanvaarden van gemeenten met afwijkende praktijken in de classes laten plaatsvinden. Deze keer was er alleen een oriënterend gesprek, besluitvorming zal in een latere vergaderweek volgen. Uit het feit dat bijna de helft van de afgevaardigden een bijdrage aan de gedachtevorming leverde, blijkt dat dit vraagstuk zeer aangelegen is. Ook de bezetting van de publieke tribune getuigde daarvan.
Ambten
Op diverse manieren is het onderwerp ‘ambten’ op de agenda van de synode gekomen. Zo zijn er onder andere een rapport waarin vragen rond de positie van de evangelist naar art. 4 K.O. aan de orde komen, het rapport van de door de vorige synode ingestelde taakgroep beroepingswerk, en een voorstel tot bezinning op de vraag of naast predikanten en evangelisten ook anderen de sacramenten mogen bedienen. De synode besloot een speciale commissie in te stellen om al deze en gerelateerde elementen uit diverse rapporten in hun samenhang te bestuderen en de synode in een later stadium met voorstellen te dienen.
TUA
Ook ‘onze’ Theologische Universiteit in Apeldoorn, kortweg de TUA, was onderwerp van gesprek. De vorige synode sprak uit dat de TUA niet moest opgaan in een breder verband, bekend als de GTU. Dat besluit, dat heel verschillende reacties in en buiten de kerken opriep, stelde de TUA toen wel voor de vraag ‘hoe nu verder?’ De TUA zou de TUA niet zijn als deze vraag niet voortvarend werd opgepakt. Eén van de uitkomsten is het Instellingsplan 2018-2023. Dit plan lag niet ter goedkeuring voor, maar de synode nam er wel met instemming kennis van. In de komende maanden gaat de TUA de consequenties van dit plan nader in kaart brengen.
Tweede dienst
In heel wat gemeenten staat de tweede zondagse dienst onder druk en in een aantal gemeenten is de kerkenraad gestopt met het beleggen van deze samenkomsten. Vanuit de PS van het Zuiden lag er een voorstel om een onderzoek te doen naar de mogelijke uitleg en hantering van het betreffende artikel van de Kerkorde. In de synode werd de gedachte breed gedragen dat de tweede eredienst het zeker waard is om gehandhaafd te blijven, waarbij opgemerkt werd dat deze dienst wel als leerdienst is bedoeld en niet slechts een herhaling van een morgendienst dient te zijn. De gedachtewisseling leidde tot het besluit om deputaten eredienst de opdracht te geven om een brochure uit te geven over het belang van de tweede dienst.
Kerkjeugd en onderwijs
Deputaten kerkjeugd en onderwijs bepaalden de vergadering op indringende wijze bij de ontwikkelingen met betrekking tot onze jongeren. Een citaat uit het eindresultaat van een onderzoek dat werd gepresenteerd: ‘We moeten daarom concluderen dat gemeenten er, ondanks alle inspanningen, onvoldoende in slagen de relevantie van kerk en geloof uit te leggen aan (oudere) jongeren.’ Een zin om te lezen en te herlezen. Eén van de besluiten die de synode nam, was ‘deputaten op te dragen het project “Visie op jongeren” voort te zetten en met name zich te richten op het ontwikkelen van instrumentarium om kerken te helpen de jongeren die (dreigen) af (te) haken te bereiken’. Dat klinkt heel technisch, maar het betreft een zaak van levensbelang.
Leen Mak, lid van de kerk van Huizen, is door de particuliere synode van het Westen afgevaardigd naar de generale synode
